48
Na mapie odszukać bieżącą szerokość geograficzną. Do tego celu można wykorzystać mapy drogowe.
Następnie na bocznej stronie głowicy montażu należy zlokalizować skalę o zakresie 0 – 90°. Poluzować
zaczep montażu, lekko obracając uchwyt blokady w lewo. Śruba radełkowana znajdująca się pod
głowicą montażu sprawia, że następuje przesunięcie płytki zaczepowej i zmiana kąta. Obracać
pokrętło aż do momentu, w którym wskazówka na skali szerokości geograficznej wskaże bieżącą
szerokość geograficzną (rys. 12).
Poluzować pokrętło blokujące w osi deklinacji i obrócić teleskop aż do momentu, w którym wskazówka
na tarczy wskaże 90°. Dokręcić z powrotem pokrętło blokujące w osi deklinacji. Poluzować pokrętło
blokujące teleskop w poziomie i przesunąć montaż tak, aby oś rektascensji była skierowana na
Gwiazdę Polarną. Za pomocą pokręteł regulacji w poziomie nad oznaczeniem „N” wyregulować
dokładnie ustawienie w poziomie (jeśli to konieczne). W celu dokładniejszego ustawienia spojrzeć
przez celownicę i za pomocą pokręteł regulacji w poziomie i regulacji szerokości geograficznej ustawić
krzyżyk na Gwieździe Polarnej (rys. 13).
Po chwili obiekt docelowy zacznie przesuwać się w kierunku północnym lub południowym, zależnie od
ustawienia bieguna względem Gwiazdy Polarnej. Aby obserwowany obiekt znajdował się w centralnej
części pola widzenia, użyć tylko pokrętła mikroruchów w osi rektascensji. Po ustawieniu teleskopu
na gwiazdę polarną podczas obserwacji nie należy zmieniać ustawień w poziomie i szerokości
geograficznej montażu ani zmieniać położenia statywu. Do utrzymywania obiektu w polu widzenia
wystarczy regulacja względem osi rektascensji i deklinacji.
Osoby przebywające na półkuli południowej muszą ustawić montaż na południowy biegun niebieski,
wykorzystując do jego zlokalizowania układ gwiazd. Wynika to z braku jasnych gwiazd. Najbliższą
gwiazdą jest słabo widoczna (wielkość 5,5) Sigma Octantis, która znajduje się w odległości jednego
stopnia. Obiekty pomagające w zlokalizowaniu południowego bieguna niebieskiego to α i β Crucis
(w gwiazdozbiorze Krzyż Południa) oraz obiekt ustawiony pod kątem prostym do linii łączącej α i β
Centauri.
Śledzenie obiektów astronomicznych
Podczas prowadzenia obserwacji za pomocą teleskopu obiekty astronomiczne wydają się powoli
przesuwać w polu widzenia. Jeżeli montaż jest prawidłowo ustawiony na Gwiazdę Polarną, wystarczy
obrócić pokrętło mikroruchów w rektascensji, aby śledzić poruszające się obiekty. Do automatycznego
śledzenia obiektów astronomicznych i likwidacji efektu poruszających się obiektów może służyć
opcjonalny silnik rektascensji. Jeżeli jednak obiekt nie jest zbyt jasny, możliwe jest korzystanie z tarcz
ze współrzędnymi na montażu paralaktycznym. Tarcze ze współrzędnymi pomagają w lokalizowaniu
obiektów astronomicznych, których współrzędne zostały wyznaczone na podstawie map nieba.
Tarcza ze współrzędnymi rektascensji została podzielona na godziny (od 1 do 24). Mniejsze kreski
oznaczają odstępy 10-minutowe. Górny rząd liczb związany jest z obserwacjami prowadzonymi na
półkuli północnej, a rząd dolny – z obserwacjami na półkuli południowej.
Ustawianie (kalibracja) tarczy rektascensji: aby ustawić tarczę rektascensji, należy najpierw w polu
widzenia odszukać gwiazdę o znanych współrzędnych. Dobrym przykładem jest gwiazda Wega o
wielkości gwiazdowej 0,0 w gwiazdozbiorze Lutni. Z mapy gwiazd wiemy, że współrzędna rektascensji
gwiazdy Wega wynosi 18 h 36 m.
Należy poluzować pokrętła blokujące rektascensji i deklinacji na montażu i wyregulować teleskop
tak, aby gwiazda Wega znalazła się w środku pola widzenia okularu. Dokręcić pokrętła blokujące w
osi rektascensji i deklinacji, aby zablokować montaż. Następnie ustawić tarczę ze współrzędnymi
rektascensji na wartość 18 h 36 m. Teraz możliwe jest korzystanie z tarcz ze współrzędnymi do
wyszukiwania obiektów na niebie (rys. 14).
Niemiecki montaż paralaktyczny zapewnia opcję regulacji, zwaną również klinem, która powoduje
nachylenie osi polarnej montażu w sposób, który umożliwia wskazywanie odpowiedniego bieguna
niebieskiego (północnego lub południowego). Po ustawieniu montażu na Gwiazdę Polarną konieczne
jest jego obrócenie tylko wokół osi polarnej, co pozwoli utrzymać obiekt w centrum pola widzenia.
Nie zmieniać położenia podstawy montażu ani ustawień szerokości geograficznej. Montaż został już
prawidłowo ustawiony względem położenia geograficznego (tzn. szerokości geograficznej), a pozostałe
czynności związane z ukierunkowaniem teleskopu wykonywane są poprzez obracanie teleskopu wokół
osi polarnej (rektascensji) i deklinacji (rys. 15).
Wielu początkującym osobom sprawia trudność zrozumienie, że ustawiony na Gwiazdę Polarną
montaż paralaktyczny pełni funkcję montażu azymutalnego, który został ustawiony względem bieguna
niebieskiego. Klin powoduje nachylenie montażu pod kątem równym szerokości geograficznej, na jakiej
znajduje się obserwator, i jego ruch obrotowy wokół płaszczyzny równoległej do równika niebieskiego
(i ziemskiego). Jest to „horyzont”, jednak jego część jest zasłonięta przez Ziemię. Ten nowy ruch
„azymutalny” nosi określenie rektascensji. Oprócz tego montaż obraca się w kierunkach północnym
(+) i południowym (-) od równika niebieskiego w stronę biegunów niebieskich. To dodatnie lub ujemne
„wznoszenie” od równika niebieskiego określane jest mianem deklinacji.
Summary of Contents for Skyline PLUS
Page 2: ......