4.5. - Genel kullan
ı
m t
alimatlar
ı
Ba
ş
lamadan önce güvenlik talimatlar
ı
n
ı
ve bu k
ı
lavuzda yer alan
di
ğ
er talimatlar
ı
okuyun, anlay
ı
n ve uygulay
ı
n
.
Bu noktadan sonra kaynak dünyas
ı
na ad
ı
m atman
ı
z
ı
ve etkin bir
ş
ekilde çal
ı
ş
man
ı
z
ı
sa
ğ
layacak bir dizi genel göstergeler
göreceksiniz. K
ı
lavuzda orta zorlukta kaplamal
ı
elektrotlar
vas
ı
tas
ı
yla kaynak ve zorluk derecesi oldukça yüksek olan TIG
kayna
ğı
hakk
ı
nda bilgi verilmektedir. Lütfen
ş
unu dikkate al
ı
n:
profesyonel seviyede kaynak kalifiye ve uzmanl
ı
k gerektiren bir
aktivitedir. Ayr
ı
nt
ı
l
ı
bilgi için lütfen bu konudaki özel kitaplara ve
düzenli profesyonel e
ğ
itim kurslar
ı
na ba
ş
vurun.
► 1. - örtülü elektrotla kaynak yapma
Bu elektrikli ark kayna
ğı
s
ı
n
ı
f
ı
nda, elektrot elektrik ark
ı
g
ibi kendisi
ı
s
ı
üreti
r
, ortam
ı
korur ve kaynak kaplama
s
ı
n
ı
gel
i
ş
tirir
,
elektrotun
metal maças
ı
yap
ı
lan
k
ay
na
ğ
a göre eridi
ğ
inde metali filtreler.
Yap
ı
lacak i
ş
e uygun elektrotu (boyutunu ve türünü) seçmeniz
gerekmektedir. Ortalama özelli
ğ
i, geçerlili
ğ
i ve önemli i
ş
parçalar
ı
n
ı
dikkate alarak ve bulunmas
ı
en kolay elektrot oldu
ğ
u
için “rutil elektrot” olarak bilinen E
-
6013 elektrotunu tavsiye
ediyoruz. Kaplamal
ı
elektrot ile en iyi kaynak yap
ı
labilen materyal
karbonlu çeliktir.
A
ş
a
ğı
daki tablo size S275 tipi orta dereceli karbonlu çelik için
elektrot türünü ve amper ayar
ı
n
ı
seçme konusunda yard
ı
mc
ı
olabilir.
Bütün güvenlik tedbirlerinin al
ı
nd
ı
ğ
ı
n
dan emin olduktan, ekipman
ı
denetledikten,
kaynak
yap
ı
lac
a
k
materyali
temizledikten,
haz
ı
rlad
ı
kt
an
ve
ba
ğ
lad
ı
k
t
a
n
sonra
kablolar
tablolardaki
talimatlara göre ba
ğ
lan
ı
r. E- 6013 elektrotu ile çal
ı
ş
ı
rken eksi
kutuplu (- ile gösterilir) ç
ı
k
ı
ş
kelepçe ile parçaya ba
ğ
lan
ı
r. Art
ı
kutuplu ç
ı
k
ı
ş
(+ ile gösterilir) siyah ucuna i
ş
elektrotu ba
ğ
lanm
ı
ş
olan elektrot ta
şı
y
ı
c
ı
k
elep
çeye ba
ğ
lan
ı
r
.
Kaynak yapan ki
ş
i kaynak maskesi veya ba
ş
l
ı
k kullanarak i
ş
için
uygun olan ve dökülme veya radyasyonu engellemek için derinin
bütün k
ı
s
ı
m
lar
ı
n
ı
kaplayan k
oruyucu giysi giymelidir.
Kaynak i
ş
lemi ark çal
ı
ş
t
ı
r
ı
l
arak ba
ş
lat
ı
l
ı
r
. Çe
ş
itli i
ş
lemler
yap
ı
lmaktad
ı
r
, en
b
asiti i
ş
parças
ı
n
ı
kaz
ı
m
akt
ı
r
.
Ark çal
ış
t
ı
k
t
an sonra elektrot yakla
ş
ı
k olarak kendi çap
ı
na yak
ı
n
bir mesafede tutulur ve sa
ğ
elini kullanan bat
ı
l
ı
birinin yaz
ı
yazmas
ı
gibi geri do
ğ
ru çekilerek kaynak i
ş
lemine devam edilir.
Elektrot yatay hatt
ı
n kar
ş
ı
s
ı
nda, dikey hatt
ı
n yak
ı
n
ı
nda (60 - 80º)
tutulur ve kaynak kaplama merkezine göre dengelenir. Bu i
ş
lem
düzgün bir do
ğ
rultuda, zigzag çizerek veya dairesel
ş
ekilde
ilerlemek için yap
ı
l
mas
ı
gereken geçi
ş
(ba
ş
lang
ı
ç
ve doldurma) ve
ek yeri kaplama i
ş
lemlerine göre de
ğ
i
ş
ir . Yo
ğ
unluk pozisyonunun
ve kayna
ğı
n ilerleme h
ı
z
ı
n
ı
n
iyi ayarlanmas
ı
sonucu barbeküde
k
ı
zart
ı
l
an etten gelen ses gibi ho
ş
ve yumu
ş
ak bir ses ç
ı
k
ar.
İş
do
ğ
ru
ş
ekilde yap
ı
ld
ığı
nda ortaya homojen bir kaynak diki
ş
i ç
ı
k
ar
ve yüzeydeki
ş
ekillerin hepsi yar
ı
ay
ş
eklinde olur. Enine profil
ç
ı
k
ı
n
t
ı
yapmaz ve ortaya ç
ı
kan cüruf kolayl
ı
kla temizlenebilir.
Kaynak diki
ş
i yap
ı
l
d
ı
ğ
ı
n
da cürufu çekiçle ç
ı
k
ar
ı
n
ve muhtemel
ba
ş
ka bir kaynak yapmadan önce f
ı
rçalay
ı
n.
► 2. - TIG kayna
ğı
Soy gaz korumal
ı
tungsten elektrotlu elektrik ark kayna
ğı
s
ı
ras
ı
nda
sarf malzemesi elektrot de
ğ
il, kaynak yap
ı
lacak materyale benzeyen
bir materyalin elektrot çubu
ğ
udur. Örtülü elektrot sistemine oranla
TIG
sistemi daha az üretken ve daha zordur fakat paslanmaz çelik dahil
bütün metal ve ala
ş
ı
mlarda ve ince ba
ğ
lant
ı
l
ı
ve
y
a fi
l
tresiz metallerde
çok yüksek kaynak kalitesi sa
ğ
lar. Kaynak yap
ı
l
ı
r
k
en cüruf, s
ı
çrama
ve gaz olu
ş
maz.
Uyar
ı
:
Toryum katk
ı
l
ı
tungsten elektrotu kullanmay
ı
n
ve
sivriltmeyin, bu materyal orta derecede radyoaktif aktivite riski
ta
ş
ı
maktad
ı
r
. Elektrot üzerindeki gösterge
ş
eridinden EN ISO
688848:2004 (renkler: sar
ı
, k
ı
rm
ı
z
ı
,
mor ve turuncu) kapsam
ı
nda
toryum dioksit varl
ı
ğ
ı
n
ı
ve konsantrasyonunu fark edebilirsiniz. Bu
elektrotlar
ı
kullanmay
ı
n, bunlar
ı
n yerine örne
ğ
in lantan ve seryum
türevlerini içeren (
ş
eritler: siyah, gri, mavi, alt
ı
n
sar
ı
s
ı
) ve radyoaktif
aktiviteye yol açmayan materyalleri kullan
ı
n.
Elektrotu kaynak torcuna do
ğ
ru
ş
ekilde yerle
ş
tirmek için nozuldan 5
mm ç
ı
k
ı
n
t
ı
yapmas
ı
gerekmektedir.
Genel kural olarak, ç
ı
k
ış
ı
ters
ş
ekilde normal elektrot ba
ğ
lant
ı
s
ı
na,
TIG
torcunu ekipman
ı
n eksi terminaline ve kelepçeyi art
ı
terminale
ba
ğ
lay
ı
n. Parçay
ı
haz
ı
rlay
ı
n ve ba
ğ
lay
ı
n. Ak
ı
m
yo
ğ
unlu
ğ
unu
materyal
türüne ve yap
ı
lacak eklentiye göre ayarlay
ı
n, ilk önce bir test parças
ı
üzerinde test yap
ı
n. Bu konuda ayr
ı
n
t
ı
l
ı
bilgi için uzman literatürüne
ve düzenli profesyonel e
ğ
itime ba
ş
vurun.
Torca bir silindirden gaz ak
ı
şı
n
ı
gere
k
li
ş
eklide düzenleyebilen bas
ı
nç
azaltma sistemi vas
ı
tas
ı
y
la soy gaz (genellikle saf argon) verilmelidir.
T100.20H
modelinin
haricindeki
bütün
ekipmanlarda
kendi
bünyesinde yer alan kapama vanas
ı
vas
ı
tas
ı
yla ak
ı
ş
ölçere ve gaz
kontrolüne do
ğ
rudan ba
ğ
l
ı
olan bir
TIG
torcu (dahil edilmemi
ş
,
STAYER
referanslar
ı
3
8.
71 v
e 38.73) olmas
ı
gerekm
e
ktedir.
T100.20H
modelinde
dahili
bir
ba
ş
latma/durdurma
kontrolü
bulunmaktad
ı
r, böylece
TIG
torcunun kontrol butonu ile gaz geçi
ş
i
dahili olarak kontrol edilmektedir.
T100.20H
üzerinde ayr
ı
ca kaynak
ba
ş
lamadan önce ve bittikten sonra ek gaz ç
ı
k
ı
şı
için bir selektör
dü
ğ
mesi bulunmaktad
ı
r. Bu ek gaz i
ş
in daha çok korunmas
ı
n
ı
ve
daha kaliteli olmas
ı
n
ı
sa
ğ
lar. Bu amaçla 8 numaral
ı
anahtar
vas
ı
tas
ı
yla k
ı
sa (2 sn. k
ı
s
a
“pozisyon”, daha fazla tasarruf) veya uzun
(6 sn. yüksek kalite, ‘uzun’ pozisyon).
S60.17L
ve
T100.20H
modellerinin d
ı
ş
ı
nda
ark
ı
ba
ş
latmak için torcun
ucu hafifçe çizilerek çal
ı
ş
an bir ark k
ı
vam
ı
n
a getirilmelidir.
S60.17L
modelinin geli
ş
mi
ş
lift-arc ba
ş
latma sistemi mevcuttur.
TIG
kayna
ğ
ı
n
ı
ba
ş
latmak için 7 numaral
ı
anahtar
ı
TIG
pozisyonuna
getirin, gaz ç
ı
k
ı
ş
vanas
ı
n
ı
aç
ı
n ve torcun ucunu kaynak yap
ı
lacak
parçaya de
ğ
dirin. Yakla
ş
ı
k
2 saniye bekleyin ve torcu hafifçe
kald
ı
rarak ark
ı
otomatik olarak ba
ş
lat
ı
n.
T100.20H
modelinde yer alan
ark i
ş
parças
ı
ile fiziksel temas gerektirmedi
ğ
inden en yüksek
seviyede kendili
ğ
inden çal
ış
ma özelli
ğ
ine sahiptir. Bu sayede
tungsten elektrotuna temas neticesinde ark
ı
n ve kayna
ğı
n körelmesi
engellenmi
ş
olur.
TIG
kayna
ğ
ı
n
ı
ba
ş
latmak için 7 numaral
ı
anahtar
ı
TIG
pozisyonuna getirin ve uç k
ı
s
m
ı
kaynak yap
ı
la
c
ak
parçan
ı
n 3,5
mm yak
ı
n
ı
na getirin. Ark
ı
n dü
ğ
mesine basarak otomatik olarak
çal
ı
ş
t
ı
r
ı
n
. Ba
ş
latma esnas
ı
nda sorun ya
ş
arsan
ı
z seramik nozulu
hafifçe
parçan
ı
n
üzerine
e
ğ
erek
elektrotun
çal
ı
ş
mas
ı
n
ı
kolayla
ş
t
ı
rabilirsiniz.
Ark çal
ı
ş
t
ı
r
ı
ld
ı
ğ
ı
nda
ihtiyaca uygun
ş
ekilde kaynak yap
ı
l
ı
r
. Genel
olarak elektrotlu kayna
ğ
ı
n tersi yönünde ilerlemesi gereklidir. Geri
do
ğ
ru çekmek yerine gaz ak
ı
ş
ı
n
ı
n kaynak kaplamas
ı
na etki etmesine
yard
ı
m edermi
ş
gibi ileri do
ğ
ru itilerek çal
ış
t
ı
r
ı
l
ı
r.
46
46
TÜRKÇE
Summary of Contents for S100.18
Page 3: ......
